Historia parafii Ulan
Historia parafii Ulan sięga pierwszej połowy XV wieku. Wydany w 1999 r. "Katalog diecezji siedleckiej" podaje, iż już w 1418 r. istniał w Ulanie drewniany kościół, będący filią parafii w Łukowie. W 1425 r. wybudowany został nowy drewniany kościół, podlegający nadal pod parafię łukowską, od której został odłączony dopiero w 1440 r. kiedy to utworzono samodzielną parafię w Ulanie. Parafię erygował Zbigniew Oleśnicki, który od 1423 r. pełnił funkcję biskupa krakowskiego. Ulan wraz z całą Ziemią Łukowską, należał wówczas do diecezji krakowskiej oraz archidiakonatu radomskiego.
Pomiędzy rokiem 1565 i 1595 parafia Ulan została wraz z całą Ziemią Łukowską odłączona od archidiakonatu radomskiego i włączona w obręb archidiakonatu lubelskiego. W roku 1570 do Ulana zawitała delegacja z diecezji krakowskiej. Przeprowadziła ona pierwszą wizytację tej parafii, wynikającą z dyrektyw Soboru Trydenckiego. Sporządzony z tej okazji raport zawiera bardzo cenne dane, wiele mówiące o życiu i religijności ówczesnych ludzi. Dowiadujemy się więc np. iż w parafii Ulan spotykane były niesakramentalne związki małżeńskie. Nie były to jedyne odstępstwa od norm religijnych. W dokumencie tym czytamy także: heretyków wśród szlachty nie ma wielu, jednak wielu się nie spowiada, pracuje w dni świąteczne, nie zachowuje postu.
W roku 1771 staraniem proboszcza Ignacego Rudzieńskiego rozpoczęto budowę nowego tym razem murowanego kościoła, bowiem dotychczasowa drewniana świątynia popadła w ruinę. Jako ciekawostkę w raporcie z wizytacji z roku 1781 roku czytamy, że zabudowania parafialne składały się z drewnianego domu o dwu izbach, krytego słomą, czterech stodół, spichlerza i kuźni. Natomiast wyposażenie stanowiły – wóz konny, wóz wołowy, żarna, socha, brona, grabie i kosa. Inwentarz zaś następujący; dwa konie, para wołów, dwie krowy, tyleż cieląt, wieprz, dwanaście gęsi, trzy kaczki, pięć kur, Po 350 latach przynależności do diecezji krakowskiej w 1790 r. parafia Ulan wraz z Ziemią Łukowską włączona została do diecezji chełmskiej. Został wówczas sporządzony swego rodzaju bilans zamknięcia. W parafii ulańskiej było 2792 wiernych, z czego 2254 przyjęło komunię wielkanocną. Dochód osiągany przez parafię wynosił 900 florenów. Pracowało tam dwóch księży. Przy kościele istniał szpital (przytułek), w którym przebywało 7 ubogich. Z raportu nadesłanego przez proboszcza do Komisji Cywilno-Wojskowej w 1791 r. wiemy z kolei, że prowadzona tam była również szkółka parafialna.
W 1807 r. Ziemia Łukowska, w tym Ulan, zmieniła po raz kolejny przynależność diecezjalną - weszła w skład diecezji lubelskiej. Pozostała w niej jednak bardzo krótko, bowiem już w 1818 włączona została do nowo utworzonej diecezji janowskiej, czyli podlaskiej. Dwa lata po objęciu biskupstwa podlaskiego, w 1858 r. bp Beniamin Szymański ustanowił w parafii Ulan codzienne nabożeństwa majowe. W 1860 r. przybył on do parafii Ulan z wizytą duszpasterską. W raporcie sporządzonym z tej okazji zanotowano m.in. iż w parafii mieszkało 3400 katolików oraz 70 żydów. Osób innego wyznania nie było.
Po upadku Powstania Styczniowego, w 1867 r. car Aleksander II skasował diecezję podlaską i przyłączył ją, a tym samym i parafię Ulan, do diecezji lubelskiej. Jak podaje "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego", w 1892 r. parafia Ulan liczyła 4100 dusz. Tymczasem inwentarz parafii z lat 90 XIX w. mówi już o 4500 wiernych. Ze źródła tego wiadomo również, iż proboszcz ulański pobierał wówczas pensję roczną etatową, ustaloną na podstawie ukazu carskiego z 1865 r. w wysokości 400 rubli srebrem, wikary zaś - 150 r. Organista, zakrystian i dziad kościelny utrzymywani byli z dobrowolnych ofiar składanych przez parafian.
Koniec I wojny światowej /1918 r./ przyniósł reaktywowanie diecezji podlaskiej, do której wróciła również parafia Ulan. W tym czasie grono parafian stale się powiększało, i to bardzo intensywnie. Inwentarz kościoła z 1920 r. oraz wizytacja z 1921 r. podają, że parafia Ulan liczyła wówczas już 6039 dusz. Oprócz tego żyło tam jeszcze ok. 1000 osób wyznania mojżeszowego oraz dwie rodziny protestanckie. Wizytacja z 1921 r. donosi, iż w parafii istniały wówczas kasa pożyczkowo-oszczędnościowa oraz sklep spółkowy, w których prowadzenie był zaangażowany proboszcz. Osobiste dochody księży nie zmieniły się od ok. 30 lat. Nadal pensja proboszcza wynosiła 400 rubli, zaś wikarego – 150r. W 1925 r. parafia Ulan zmieniła odwieczną przynależność do dekanatu łukowskiego. Dekretem biskupa siedleckiego z 25 XI tego roku przyłączona została do dekanatu radzyńskiego. W latach 80. XX w. w dwóch wsiach należących do ulańskiej parafii - Krasewie i Olszewnicy - wybudowane zostały kościoły filialne, zaś w roku 1993 wyświęcona została kaplica w Skrzyszewie. We wszystkich tych przybytkach odprawiane są regularne msze i nabożeństwa.
Wznoszenie obecnego kościoła parafialnego rozpoczęto w roku 1771. Budowę zainicjował ówczesny proboszcz ks. Ignacy Rudziński, przy pomocy parafian, w tym, jak głosi tradycja, rodziny Gorazdowskich z Zakrzewa, którą upamiętnia wmurowane na ścianie frontowej epitafium. Budowa nowej świątyni trwała długo. Jeszcze w 1781 r. stały tylko same ściany. Brakowało pieniędzy. Raport z wizytacji parafii Ulan z 1793 r. informuje, iż świątynia została już wybudowana. Kościół został wzniesiony z czerwonej palonej cegły. Przez długi czas nie był otynkowany. Elewacja została wykonana dopiero za czasów ks. proboszcza Justyna Krasińskiego, a więc na przełomie lat 70. i 80. XIX wieku. W 1904 r. świątynię odnowił gruntownie ks. proboszcz Michał Mystkowski.
W czasie I wojny światowej kościół ucierpiał od kul, które poorały tynk i porobiły w kilku miejscach wyłomy oraz wybiły osiemdziesiąt szyb i pokiereszowały dach. Straty zostały oszacowane na 1835 rubli. Od tego czasu elewacja była jeszcze kilkakrotnie odnawiana. Początkowo kościół był pokryty gontem. Stan taki odnotowują dokumenty z 1848 r. W tym czasie świątynia znajdowała się już jednak w bardzo złym stanie. Od pewnego czasu przybierano się do generalnego remontu, ale szło to bardzo opornie. Pierwsze projekty zostały wykonane i zatwierdzone przez władze rządowe już w 1838 r. Opiewały one na sumę 14 tys. zł. Prace rozpoczęto jednak dopiero w 1854 r. za czasów ks. proboszcza Piotra Krasińskiego. Jeszcze w 1859 r. dokumenty parafialne notowały zły stan dachu oraz sklepienia, które groziło zawaleniem.
Na dokończenie remontu po prostu brakowało pieniędzy. Trzeba było zdjąć stary dach i przykryć świątynię słomą. Z inwentarza parafialnego z lat 80. XIX w. wiadomo natomiast, że dach świątyni został pokryty blachą dopiero staraniem ks. proboszcza Justyna Krasińskiego, na przełomie lat 70. i 80. XIX. Całość pokrycia, wraz z rynnami, była pomalowana na czerwono, zaś wieżyczka na dachu na perłowo. Jej zwieńczeniem była malowana na żółto kula, na której był umieszczony krzyż. Poszycie dachu zostało po raz kolejny wymienione w 1904 r. Jego czerwony kolor przetrwał do jesieni 1922 r., kiedy to kościół został pokryty nową blachą cynkową. Kolejna wymiana dachu nastąpiła w latach 80. XX wieku, za czasów ks. proboszcza Sergiusza Góralczuka. Staraniem ks Juliana Jońskiego proboszcza w latach 1969 - 1977 ulański kościół został odnowiony, zelektryfikowany. Gruntownie zmodernizowana została też plebania, a także ruszyły przygotowania do budowy nowego domu parafialnego.
Na przestrzeni lat zmieniała się ulańska świątynia, a następujący po sobie kolejni proboszczowie pisząc współczesną już historię, jako dobrzy gospodarze sprawiali, że dziś jest piękna i będąc jednocześnie zabytkiem jest również „parafialnym wieczernikiem”.
Główny ołtarz ulańskiego kościoła został dekretem biskupa siedleckiego z 6 XI 1939 r. uprzywilejowany na wieczne czasy. Oznacza to, że każda msza odprawiana przed nim za dusze zmarłych połączona jest z uzyskaniem odpustu zupełnego dla tych dusz.
